Verkenning op de farm

Hallootjes,

Na een drukke week is het tijd om weer wat van me te laten horen. Inmiddels is het temperatuurtje hier wat lager, tenminste zo voelt het. De dagmaxima liggen nog steeds rond de 30 graden. Maar er is meer bewolking en het heeft de afgelopen dagen regelmatig geregend. Heerlijk verkoelend is dat en bovenal zullen de boeren er hier blij mee zijn. Niet iedereen heeft hier de luxe van irrigatie en de meeste kleine boertjes zijn dus afhankelijk van regenval.
Nu is het zo dat dat hier enorm lokaal is. Als ik 's ochtends vertel aan George (hij haalt me elke ochtend op met de motor) dat het een uur, of soms langer, heeft geregend dan krijg ik vaak te horen dat het in Mulot town (het dorpscentrum, hemelsbreed zo'n 2 km afstand), helemaal niet of nauwelijks heeft geregend.

Goed dat is een beetje het klimaat wat jullie moeten voorstellen als jullie dit mailtje lezen. De afgelopen week duurde op sommige momenten enorm lang, maar als ik nu aan het terugblikken ben is het toch ook voorbij gevlogen! Beginnend bij maandagmorgen (de 9e). Ik liep het huis uit en overal om me heen sprongen apen van boom naar boom of rennend over het terrein. Echt een schitterend gezicht. Veel apen hadden een kleintje onder hun buik hangen (zie foto). De afgelopen dagen heb ik ze al heel wat keren door de tuin zien vliegen en ben ik erachter gekomen dat ze hun nachtrust houden in het bos achter het huis. Dan zie ik ze vanaf het terras al aan komen hollen (zie foto). Soms als ik 's ochtends de deur uit ga zijn er een paar kleintjes die het heerlijk vinden over het dak te hollen en vervolgens in de klimop te hangen!

Ik ben vorige week zondag naar een kerk geweest in Mulot. Iemand van Mara Farming had de pastor opgebeld of hij de dienst 2-talig wilde doen (Engels en Swahili), maar manmanman... Afgezien van de preek was het best een prima dienst, veel dans door verschillende groepjes kinderen, dat was erg leuk. Alleen waar ik bij Sammy kon genieten van Engelstalige worship songs, was het nu alleen maar in Swahili, en ik weet niet.. Ik kan heel erg van muziek genieten en zeker als het om geloof gaat, maar niet als ik niet weet wat er gezongen wordt.. Daarnaast was de preek een uur lang alleen maar schreeuwen, waarvan ong. halfuur herhaling van drie zinnen. Daar was ik op zich wel op voorbereid, maar het ook echt meemaken is toch iets heel anders. De preek ging over de betekenis van slechte dromen en hij had als voorbeeld de droom waarin een 'vehicle without passenger' te zien was. Die 3 woorden heeft hij ongeveer 50-100 keer herhaald met daarbij: 'the meaning of this is a lack of companion' en 'the devil is trying to isolate you'. Echt ik hoor em dat nog zeggen, nouja schreeuwen. Dus ik twijfel een beetje, ik denk dat het beter is gewoon een bijbelstudie te houden, misschien een preek te downloaden. Dat scheelt me gedoe met vervoer, scheelt me energie en ik haal er waarschijnlijk ook meer uit.
Gisteren ben ik op aanraden van wat mensen op kantoor naar een katholieke kerk geweest. Daar waren ze gewend 's ochtends een dienst in het Engels te houden en voelde ik me dus niet de uitzondering waarvoor een dienst in het Engels gehouden moest worden. Ook dit was een hele beleving. De dienst was redelijk gestructureerd, maar bevatte een heleboel rituelen die ik niet snapte. Daarnaast was het een speciale dienst omdat ze een school of gedeelte daarvan uit Nairobi op bezoek hadden en op gegeven moment kwam er een soort comedian voor entertainment.. Echt supergek en ik snapte ook z'n humor totaal niet. Ook was er een priester die z'n priestersopleiding had afgerend en soort geïnstalleerd werd. Dat was wel een apart moment, want in z'n dankwoord haalde ie aan dat hij heel veel kracht had gehaald uit de zinnen: "I lift my eyes up to the hills, where does my help come from? My help comes from the Lord, the maker of heaven and earth".. Psalm 121 dus. Een Psalm die ik de afgelopen week ook had gelezen en waaruit ik veel kracht haalde op het moment dat ik thuis een beetje begon te missen.

Maandag was de eerste volle dag op het kantoor van de farm, een stuk gezelliger dan de eerste indrukken die ik de zaterdag daarvoor had gehad en we zijn met een goed voornemen begonnen: elke dag een zin Swahili leren en zij een woordje Nederlands. Tot nu toe is daar nog niet veel van terecht gekomen, maar toch het voornemen is er ;)! Ik heb deze dag de hele farm gezien, of in ieder geval de belangrijkste delen. George reed me rond op de motor en bracht me langs de kweekkas van avocadobomen (die worden gekweekt voor de plantage die je op de foto kunt zien), de 2 pivots die dicht bij het kantoor liggen (beide 45ha) en bij de waterpomp die ze van rivierwater voorziet (zie foto). Onder de pivots worden nu bonen verbouwd die voor export gaan naar: Albert Heijn, Nederland. Het lijkt er haast op dat de blauwe kratten waarin ze worden gesorteerd dezelfde zijn als waarmee ze in de schappen liggen.

De dagen daarna werden voornamelijk op het kantoor doorgebracht. Ik heb geprobeerd een start te maken met het onderzoek, maar het gaat moeizaam. Ik had een boek mee uit Nederland waar redelijk wat informatie in stond over de irrigatiesystemen en hoe ze ontworpen zijn. Met de feedback die ik her en der krijg over de werking van de systemen heb ik een redelijk idee in welke hoek ik moet kijken voor verbeteringen. Normaal gesproken struin je dan het internet af op zoek naar onderzoeken die het wiel al een keer hebben uitgevonden. Maar een site laden gaat niet zoals in holland.. 9 van de 10 keer laadt hij niet en anders doet hij er ongeveer 10 minuten over. Er moeten daarom andere manieren gezocht worden om aan informatie te komen over de werking van de huidige systemen. Gelukkig is (een van de) bazen van de farm (Hugo) een enorm geïnteresseerde man en elke keer als ik uitleg waar ik mee bezig ben geeft hij zo'n 3 telefoonnummers van mensen met wie ik af moet spreken. Daarmee lijkt de manier gevonden: experts contacten en zoveel mogelijk bij mensen langsgaan en andere werkende systemen bekijken. Er zijn er namelijk een heleboel rondom Naivasha en ook de buurman heeft er een stuk of 7.
Ik heb alleen al veel momenten gehad dat er wordt toegezegd dat er data beschikbaar is, maar eenmaal aangekomen blijkt dat niet zo. Je teleurstellen blijkt iets wat ze moeilijk kunnen doen..

De mensen op de farm zorgen goed voor me en het lijkt wel of je ze overal tegenkomt als je eens niet op de farm bent maar in het dorp. Zondag kwam ik bijvoorbeeld terug van de kerk en probeerde ik een motor te charteren die me terug kon brengen naar het huis. Op zich is dat niet zo moeilijk want er staan er heel wat te wachten in het centrum.. Te wachten totdat ze iemand strikken waarbij ze meer geld kunnen vragen dan een ritje kost. Het is iets wat veel schijnt te gebeuren hier en wordt versterkt door de huidskleur van de klant. Bij het aflopen op een van de drivers, kwam opeens de farm manager aangelopen, die dat idee wat minder vond. Hij onderhandelde over de prijs en regelde een driver die hij kende. Eigenlijk, iemand die hij betrouwbaar achtte. Het dorpje verlatend stopte we bij het tankstation net buiten het dorp. De tankdop ging niet open en de driver zou wel even teruggaan om een andere motor te halen. 5 minuten later was dezelfde motor terug, maar met een andere driver die dacht dat ik wel even de benzine ging betalen. Achteraf bleek ook dit een veelgebruikte truc. Alert blijven is dus op z'n plek. Gelukkig werd er de dag erna op de farm een motordriver gevraagd die me heen en weer brengt als ik iets in het dorp nodig heb en daarvoor een vaste prijs vraagt.

De laatste dagen van afgelopen week waren uiterst onproductief. Ik hoopte op informatie over de beschikbare satellietdata voor de farm, maar uiteindelijk bleek daar nog niks van beschikbaar en is het wachten totdat ik dat krijg aangeleverd of totdat ik een GPS krijg waarmee ik de farm in kaart kan brengen. Maar zoals het hier gaat: de kabel is zoek, GPS is uitgeleend of hij is kapot.

Koken is hier een hele belevenis, omdat er alleen lokale ingrediënten te verkrijgen zijn. Dit pushed je dan ook in de positie dat je lokale gerechten moet gaan koken. Op zich niet erg, het eten is hier heerlijk, maar de bereiding is enigszins verschillend van die in Nederland. Hier wordt het meest ugali gegeten in combinatie met sukuma wiki (een soort groene koolsoort). Sukuma wiki betekent zoiets als: 'helpt je de week door', wat refereert naar de goedkope prijs, waarmee je toch iets te eten kunt hebben met weinig budget. Sukuma wiki wordt in hele smalle reepjes blad geserveerd en zoals de meeste koolsoorten ga je er vanuit dat je dat moet koken. Dus ik de eerste keer gekookt, op zich prima, maar het smaakte niet zoals het normaal doet. Afgelopen zaterdag had ik afgesproken met een van de jonge voorzitters van de boerencooperaties (Wesley) om even te chillen. We hadden het over typisch Keniaans voedsel en hij wist me te vertellen dat je Sukuma wiki niet kookt, maar roerbakt.. Goed, het zorgde ervoor dat ie me flink uitlachte toen ik vertelde dat ik het had gekookt ;).
Ugali oogt op het eerste gezicht als gestampte rijst, dat te lang heeft gekookt en daarom een klont vormt. Echter het is soort poeder, allicht heeft het een naam, wat je aanmengt met water. Je moet dit echt niet los eten, dan is er niks aan, maar in combinatie met wat geitenvlees en sukuma wiki is het prima! Geitenvlees is het meest gegeten vlees hier en vaak ook in redelijke hoeveelheden. Je moet je voorstellen dat er hier 2 warme maaltijden per dag gegeten worden, tijdens lunch en diner, en dat daarbij dus ook vaak geitenvlees zit. Eigenlijk totaal geen straf, want het is heerlijk. De botten moet je ontwijken en ook het vele spiervlees is niet ideaal en blijft tussen de tandjes zitten. Ritueel na elke maaltijd is dan ook gezellig met z'n allen met een tandenstoker tussen je tanden zitten friemelen.
Naast Ugali en de toevoegingen, wordt er ook veel chapati gegeten. Dit is echt heerlijk om erbij te hebben. Het is een soort pannekoek van meel en water en het kan prima als een soort wrap dienen.
Ook sambusa is verrukkelijk. Dat zijn driehoekjes van bladerdeeg met pittig gehakt en groenten erin. Daarnaast zijn donuts zonder suiker en met bijzonder weinig vet ook een prima tussendoortje.

Zoals ik al even zei, thuis (Nederland, familie, vrienden) heb ik deze week op bepaalde momenten wel een beetje gemist. Ik denk dat dat vooral donderdag was, een dag met nauwelijks iemand op kantoor en dus totaal geen gesprekken. Ik denk dat ik de afgelopen jaren echt bijna nooit een dag heb gehad waarop ik zo weinig heb gezegd, laat staan niet gelachen. Dat was dus flink wennen en om jezelf dan uit zo'n bui te halen is vrij lastig als communicatie met NL moeilijk is en je in het huis ook alleen bent. Gelukkig waren de dagen daarna meer dan tof om dat gevoel weg te spoelen en vooral George was daarbij een bepalende factor. Het is echt een hele aardige kerel, die me overal mee naartoe neemt en, ondanks dat hij heel klein budget heeft, toch probeert alles voor je te doen. Wanneer hij me aan het eind van de dag thuis brengt blijft hij geregeld nog even gezellig wat drinken en praten we over van alles en nog wat. Ook heb ik z'n huisje bezocht, een kamer van max 3x3 meter (zie foto). Dat is echt schrijnend om te zien, zeker als z'n kamer ook nog als opslag dient voor het bedrijfje van z'n broer, die kledingmaker is. Hij probeert te sparen voor een tweedehands laptop die 20000Ksh kost (ong. €200,-), maar die hij nodig heeft om misschien weer te starten met studeren. Hij wist te vertellen dat hij op de farm 10000Ksh per maand verdient, waarvan hij z'n huur moet betalen en in zijn levensonderhoud moet voorzien. Daar heeft hij dus €100,- voor en dan wil hij ook nog sparen voor een laptop...
Als je eenmaal hierover gaat nadenken en vergelijkt wat gelijksoortig werk in Nederland zou opleveren dan gaat het kriebelen om zo iemand te helpen. Hij is goudeerlijk, enorm ambitieus en bovendien genereus voor zijn naaste, maar hetgeen hem belemmerd is het geld. Natuurlijk liggen de kosten hier lager. Kamerhuur is €20,- per maand, maar levensonderhoud is nog echt niet zo goedkoop als je een beetje goed voor jezelf wil zorgen. Maar waar in Nederland veel banenaanbod is, is dat hier nagenoeg 0. Als je hier een baan wilt, dan zorg je maar dat je een bedrijfje opstart, waarmee je inkomsten genereert. De reden waarom er dan ook op de gekste plekken bedrijfjes uit de grond worden gestampt. Vaak niet eens een innovatief of nieuw idee, maar slechts een kopie van de 10 andere winkels die al hetzelfde aanbieden in het dorp.

Dit leek me een goed iets om dit verslag af te sluiten.. Laat het je beseffen dat we het in Nederland nog niet zo slecht hebben, met ons stelsel van studiefinanciering, uitkeringen en minimumlonen als backup en veelal ruime huizen die van alle gemakken voorzien zijn..

Vrolijke groet,
Simon