Droogte: mislukte oogsten en managementfrustraties

Habari ndugu na dada,

Wat is het heerlijk om weer aan een verslag te schrijven. De afgelopen weken (het zijn er ruim 2) waren druk, maar hebben zeker de nodige leermomenten geleverd. De drukte bevond zich vooral qua onderzoek, wat eigenlijk wat vaart en inhoud heeft gekregen.
Hoewel, dat geld vooral voor afgelopen week, de week daarvoor was namelijk erg onproductief. Teruggekomen van de safari, moest het onderzoekswerk weer opgepakt worden. Heerlijk om er even tussenuit te zijn geweest maar daarna begonnen eigenlijk vrij snel weer de gebruikelijke dingen. Op kantoor wachten totdat je de juiste persoon te spreken krijgt, wachten op 'Nairobi' tot ze eindelijk de potjes sturen etc. Maar wat die week vooral de overhand had was de droogte. Ik heb al in een aantal verslagen verteld dat het lang niet zo droog is geweest in Mulot (tot afgelopen week 5weken geen millimeter regen!). Hoewel, we krijgen steeds meer geluiden te horen dat de droogte niet alleen maar in West Kenya zo erg is, maar eigenlijk verspreid over het land. Dat brengt niet alleen met zich mee dat oogsten mislukken, maar zorgt er ook voor dat er bijvoorbeeld in Bomet (een grote plaats op 20min rijden van Mulot) een Cholera uitbreek was. Dit wordt veroorzaakt door lage rivierniveaus en zorgt ervoor dat in de wijde omtrek alle restaurants en ook hotels hun deuren moeten sluiten. Op deze manier heeft droogte dus niet alleen effect op boeren, maar raakt het ook andere branches. Minder inkomsten voor boeren, en hotels/restaurants zorgen op termijn ook voor minder inkomsten voor bv kledingmakers en ga zo maar door.

Op de farm is droogte ook een groot probleem. Sinds we terugkwamen van de safari waren ze niet/nauwelijks bij machte irrigatiewater uit de rivier te pompen. Het zorgt ervoor dat de gekste dingen uit de kast worden gehaald om alsnog maar dat water in de pompput te krijgen. Dammen worden neergelegd en de rivier wordt uitgegraven. Dit zorgt er vervolgens voor dat de rivier na de pomp nagenoeg droog is of in ieder geval amper stroomt. Het levert uiteindelijk echter allemaal weinig op. Van de 12ha sperziebonen die staan ingezaaid is 2ha met hele slechte oogst van het veld gegaan, 6ha is als verloren beschouwd en de overige 4ha wordt geprobeerd te redden. Dit lijkt alleen hopeloos: plantjes staan er enorm slecht bij en de 4ha irrigeren kost ze 12 (!)uur, de van 16.00u tot 04.00u.
De droogte heeft ook tot gevolg dat de mensen uit de omgeving de farm plat lopen om gras en gewasresten ('illegaal', ze komen onder de hekken doorgekropen) te verzamelen. Dit tot frustratie van het management. Daarom gingen we op een ochtend op strooptocht: met de pickup door het veld scheuren en proberen een paar van de mensen te achterhalen die daar bezig waren. Met een vracht vol zakken gras en wat messen/schoffels keerden we terug op de farm. Het is een heel dubbel gevoel: aan de ene kant begrijp je dat iedereen het voer voor het vee nodig heeft, aan de andere kant is het ook heel begrijpelijk dat de farm probeert niet iedereen op de farm toe te laten. Wie geeft er immers garantie dat ze niet ook wat avocado's van de boom plukken of aardappelen uit de grond trekken?!

Aan het einde van die week was er een gesprek met Ingrid (van MaMaSe) over de voortgang van het onderzoek. Realistisch naar de voortgang kijkend, en daarmee ook de samenwerking/hulp van de farm meenemend, moest ik toegeven dat ik de onderzoeksdoelen niet meer kan halen. Met de aanhoudende droogte en het slome regelen van de meetinstrumenten lukt het me niet meer de metingen op alle pivots uit te voeren. Het zorgde ervoor dat ik het aangrenzende weekend veel liep te malen en een beetje in een dip belandde. Toegeven dat iets niet gaat lukken, is niet iets wat ik graag doe (en zeker niet dagelijks). Daar kwam ik mezelf behoorlijk tegen en merkte ik hoe moeilijk ik het vind de knop te kunnen omzetten, de gedachten van me af te zetten en te kunnen omschakelen naar de weg vooruit. Gelukkig was de hulp van familie, vrienden en huisgenoten (inmiddels 2) erg fijn en dat zorgde ervoor dat de planning is aangepast, het onderzoek wat is bijgesteld en de focus niet alleen op de metingen meer gelegd wordt.
Tijdens het weekend hadden we genoeg tijd lekker bij te komen, maar was er ook genoeg tijd over alles even goed na te denken. De zondag was een heerlijke dag, warm, zonnig en veel apen in de tuin. Kussens werden van de banken gehaald en in de tuin neergelegd en zo werd er een echte buitendag van gemaakt. Buiten eten, buiten het middagdutje, en buiten muziek maken :) In de tussentijd is Ruth ook in het guesthouse getrokken. Zij is hier voor ongeveer 3weken om in de omgeving de mogelijkheid voor fish farming te onderzoeken. De komst van Ruth maakt het een Hollands kliekje, maar wel erg gezellig!

Na het weekend had ik redelijk nagedacht over veranderingen in het onderzoek en planning. Een van de tips van Ingrid was namelijk niet alleen te kijken naar het theoretische (het opplakken van een cijfertje voor efficiëntie), maar ook te kijken naar het praktische (met de ontwerpschema's langs de systemen en kijken of alles wel volgens het ontwerp ophangt). Dat praktische heb ik deze week gedaan en leverde me heel veel op! Het is werkelijk een prutje op de farm! Het hangt totaal niet volgens schema en deel van de systemen is enorm gedegradeerd en verouderd. Het was goed dit terug te rapporteren naar 'Nairobi', die erg benieuwd waren naar de resultaten :)
Bij het omgooien van de planning moest ik ook rekening houden met het al dan niet komen van regen. Aangezien ik het nog niet echt zag gebeuren dat het afgelopen week veel zou regenen, werd de laatste week van m'n onderzoek naar voren gehaald. Dit hield vooral in het kijken naar de potentie voor andere irrigatiesystemen naast pivot irrigatie. We wisten dat er ten noorden van Nairobi (in Makuyu) een grote farm zat die micro sprinklers gebruikten en voor druppelirrigatie is Naivasha de place to be. Woensdag was dan ook een dag van veel bellen en regelen, zodat we donderdagochtend vroeg richting Naivasha konden vertrekken.
De trip naar Naivasha leverde al prachtige dingen op! De natuur veranderd hier bij elk halfuur dat je verder rijdt. Het ene gebied heeft veel weg van een woestijn: kleine zandtornado's, stofwolken en uitgesneden valleien door de sporadische waterstromen. Het volgende gebied lijkt weer één groot bos, met begroeide groene heuvels. Naivasha is meer van het laatste. Naast dat het dus een groot meer heeft (Lake Naivasha) is er enorm veel landbouwactiviteit. De ene farm nog groter dan de andere, en vooral pivot irrigatie. Daarnaast zijn er veel Nederlandse rozenkwekers actief, die vooral druppelirrigatie toepassen. Florenzis, een bedrijf dat ook Nederlandse eigenaren heeft, kweekt en veredelt perkgoed voor de Nederlandse markt en stelde haar deuren open voor een bezoek. Erg interessant om eens iets compleet anders te bekijken.
Die donderdag bezochten we ook het Naivasha-gedeelte van Mara Farming. Bij aankomst werden we ontvangen door de farm manager die normaal in Mulot werkt. Hij is in Naivasha geplaatst omdat de manager daar al een aantal keer dronken op werk was verschenen.. Van James (mede directeur) hadden we al enigszins gehoord dat het ook op die farm een rotzooi was qua management en dat was terug te zien op de farm. Een kwartier na ons arriveerde namelijk een pivot expert, die de werking van alle systemen volledig afkraakte. Enorm leerzaam, maar hopelijk ook een goede eye-opener voor het management. Hoe meer we in contact zijn met ook het hoofdkantoor gedeelte van de farm, hoe meer we de managementfrustraties mee krijgen. Mislukte oogsten, maar ook de manier waarop de werknemers hier te werk gaan is niet erg handig. Fertilizers of zaden mee smokkelen in de schoenen, slapen tijdens werk, virtuele mensen toevoegen aan het werknemersbestand en de lonen in eigen zak steken. Het zijn hele makkelijke dingen, maar het gebeurt nog regelmatig.
Aan het einde van de dag lukte het ons niet meer terug te gaan naar Nairobi, waardoor de nacht in een luidruchtig hotel in Naivasha werd doorgebracht.
De volgende dag vertrokken we richting Makuyu. Een rit die normaal gesproken een uurtje of 2/3 duurt, duurde vrijdag 5uur. Maar dat was de moeite meer dan waard! We bezochten in Makuyu Kakuzi ltd. Een enorme farm met oa 400ha avocado's, 500ha ananas, macadamia en ze hebben nog hele bossen voor hout. Bij elkaar bezitten ze 34000ha, waarvan 11000ha gecultiveerd. Dat is een flink contrast in vergelijking met de 400ha in Mulot. We spraken daar met Samir, een jongeman van 25 jaar die hoofd was van de horticulture afdeling. Dat betekent dat hij ongeveer 1500ha onder zijn hoede heeft, aardig netjes op die leeftijd ;) We kregen daar enorm goede uitleg en ook zeer relevant voor het onderzoek!

'S avonds konden we gelukkig wel Nairobi nog bereiken en daarmee ook het huis van Chris. We werden in Karen (een buitenplaats van Nairobi, noem het 't Gooi van Kenya) uit eten genomen door James. Ik stond op het punt bijna m'n zonnebril op te zetten bij aankomst bij het restaurant. In weken had ik namelijk niet zoveel blanke mensen gezien, en op een avond werd dat even 4x verdubbeld ;) Het eten was van bovengemiddelde kwaliteit en creme brulee als toet, dan mag ik nergens meer over klagen..
Na het diner kwamen we aan bij het huis van Chris. Een enorme oprijlaan bracht ons bij een enigszins Nederlands ogend huis. De aanblik beloofde al veel goeds en die verwachting werd bij binnenkomst meer dan overtroffen. Een schitterend huis, megagroot. Buitenkamer, zwembad en een aantal grote vijvers. Chris had er vaak over verteld. Waar dat in eerste instantie werd opgevat als opscheppen, heeft hij achteraf geen woord te veel gezegd. Het ontbijt is hier werkelijk genieten: eindelijk weer hagelslag (van de Ruijter ;)) een ook het nemen van een uitgebreid bad is heerlijk.
Maargoed, het zet je ook tot nadenken: een werknemer op de farm die €2,30 verdient en een directeur die zo'n enorm huis heeft.. Dan gaat er ergens iets niet goed..

Afgelopen zaterdag zijn we 's ochtends naar de fabriek van Kazuri gegaan. Dit is een project waar vrouwen (weduwen) worden opgevangen en een vaste baan wordt geboden met het maken van sieraden. Daarna zijn we naar het centrum van Nairobi gereisd met een matatu. Het centrum is redelijk verwesterd, is het niet qua gebouwen dan wel qua mensen. Het is er enorm druk en chaotisch, Amsterdam is er helemaal niks bij. Het stroomt helemaal vol met allerlei bussen, groot en klein om de stroom mensen in en uit het centrum te vervoeren. Dat in- en uitgaan is voornamelijk in de file staan. Hoewel dat geldt voor de 'normale' mensen, maar voor de matatu's schijnen geen verkeersregels te gelden. Ze rijden kris kras door de files heen, halen in waar het niet kan of gaan gewoon even de weg af om zich er even later tussen te gooien.
Gisteren was vooral een dagje chilllen. Het zwembad is goed uitgeprobeerd en ik heb vooral de tijd genomen lekker uit te rusten en te genieten van het comfort. Na een dag te hebben doorgebracht op het hoofdkantoor is het morgen tijd om het droge Mulot weer op te zoeken. Hopen op een paar productieve weken, waarin nog een hoop dingen uitgezocht kunnen worden :)

Komende week staat ook het Paasweekend voor de deur. Goede Vrijdag, maar ook de twee Paasdagen. Een hoop vrije dagen, die waarschijnlijk nog een fijne invulling gaan krijgen in een van de natuurparken in het land :)

Hele hartelijke groet,
Simon